Een Schone Leij (?)

Tilburg watert van nature af op drie verschillende beken, alle drie behorend tot het stroomgebied van de Maas, namelijk de Oude Leij in het westen, de Nieuwe Leij in het zuidoosten en de Zandleij in het noordoosten.
De toponiemen ‘Aa’ en ‘Leij’ zijn ‘generieke waternamen’, waarbij ‘Aa’ een natuurlijke waterloop aanduidt, ‘Leij’ betekent dat de loop ‘vergraven’ is en aangepast aan onze behoeften: het ‘leiden’ van de waterloop.

‘De Vuile Leij’
Gedurende de 19e eeuw groeide Tilburg uit tot een industriestad, wat tot gevolg had dat de hoeveelheid afvalwater van de bewoners en de industrie sterk toenam. De stad had echter geen verbinding met grote wateren. De zogenaamde blauwsloten, die afvalwater vanuit de textielfabrieken afvoerden, stroomden ongezuiverd op de riviertjes uit.
In de volksmond zijn benamingen in omloop geraakt als ‘De vèùl strôom’ of ‘Vèùl Laai’; de ‘Vuile Leij’

‘Een Schone Leij (?)’
Als ‘Waterlandschap Pauwels’ vormt dit gebied niet langer het ‘afvoerputje’ voor zwaar vervuild water vanuit de stad, de stad vormt nu juist een bron van schoon water voor het achterland. Centraal in het Noorderbos bevinden zich nog de restanten van wat eens het verdeelstation met bezinkbakken was, vanwaaruit het zwaar verontreinigde water werd verpreid over de vloeivelden.
De omkering van vervuild water naar schoon water vraagt om een nieuw toponiem, van ‘Vuile Leij’ naar ‘Schone Leij (?)’, maar mét vraagteken…