plaats • vinden
Het werk HEXAGON Topos uit 1988 bestaat uit 100 loden rolletjes die onderling steeds op gelijke afstand op een spiraallijn liggen. Onder het ogenschijnlijk willekeurige patroon schuilt een orde die maakt dat elk rolletje op zijn plaats ligt.
Lokaal 01 in Breda organiseerde in 1997 een groepsexpositie. Alle deelnemende kunstenaars brachten een werk mee dat in onderling overleg de beste plek kreeg tussen alle andere werken in de expositieruimte. Mijn bijdrage aan de expositie was een houten bal; AT THE STILL POINT OF THE TURNING WORLD (T.S. Eliot) De bal werd uitgepakt, rolde direct weg van de plek waar hij werd neergelegd, aarzelde even, maar vond uiteindelijk zijn plaats en kwam daar tot rust.
In de Manderheide in noordoost Twente zijn rond 1930 twee akkers in een spiraal geploegd: de ‘cirkels van Jannink’. In de jaren ‘90 veranderde ik de cirkels van Jannink in het landschapskunstwerk de MANDERCIRKELS, intussen veranderden de MANDERCIRKELS mij in een landschapskunstenaar.
Terwijl Jannink zijn spiralen ploegde, ontkiemde een zaailing in het heide- en jeneverbesstruweel tussen de cirkels. Nu is deze jeneverbes een volwassen boom. Fier en kaarsrecht als een natuurlijke ‘obelisk’ staat hij midden op het pad dat de cirkels met elkaar verbindt. De boom is nu een van de markantste momenten in het kunstwerk.
Het zeer vruchtbare landschap van de Brabantse Biesbosch overwoekerde geleidelijk het landschapskunstwerk de WASSENDE MAAN (2008), totdat het vrijwel onzichtbaar was geworden. In 2025 is het kunstwerk in zijn oorspronkelijke staat hersteld, maar niet volledig. De tijd heeft onvermoede landschappelijke en ecologische kwaliteiten gebracht en die krijgen nu op één helft alle ruimte. Eigenlijk is het kunstwerk nu pas écht ‘rond’. Landschapskunst is ruimtelijk, maar vindt vooral plaats in de ‘tijd’.
Een kunstwerk is per definitie een prototype. Voor PIER+HORIZON (2016) had ik de “schade en schande” van winterstorm Eunice (2022) nodig om te erkennen dat het anders moest, robuuster, duurzamer. Bij nader inzien had ik de oplossing al getekend, in een vroege schets uit 2013. In de zomer van 2024 is een duurzame en stormbestendige versie van het kunstwerk geïnstalleerd: PIER+HORIZON ‘after the storm’.
Als cartograaf en fortenbouwer Pieter de la Rive 300 jaar geleden zijn plan voor een verdedigingslinie langs de Overijsselse Vecht had gerealiseerd, dan hadden we nu een bastion gehad als uitkijkpunt bij het ‘Raakpunt-N34’ bij Hardenberg. Maar De la Rive heeft zijn linie nooit gebouwd, dus ook geen bastion op deze plek. In 2013 kon ik deze omissie in één klap rechtzetten met het kunstwerk GEO-METRIE, ‘de la Rive revisited’.
Het is allemaal verdwenen van het Domplein in Utrecht: de 10e eeuwse Heilig-Kruiskapel van Willibrord, 6 volwassen platanen met 2000 jaar archeologische geschiedenis in hun wortels en 14 door de tand des tijds aangevreten ornamenten van de gerestaureerde Domtoren. Sinds 2023 komt het allemaal samen in het kunstwerk •EX SITU•IN SITU•.
Het Nederlandse landschap is geen ‘onbeschreven blad’. Als landschapskunstenaar ben ik schatplichtig aan vele generaties plannenmakers, ingenieurs, waterbouwers, veldheren en boeren die mij zijn voorgegaan. Met mijn kunst wil ik die verborgen verhalen vinden, vertalen in nieuwe verhalen en weer terug geven aan het landschap.
De titels zijn toponiemen, ze verbinden de kunstwerken onlosmakelijk met hun plek in het landschap.